Ważniak (ang. Brainy Smurf) jako jedyny nosi okulary. Przemądrzały i apodyktyczny, chyba jedyny smerf niezbyt lubiany przez resztę mieszkańców. Stara się wszystkim narzucić swoje zdanie, chociaż z drugiej strony zawsze podpiera się autorytetem Papy Smerfa (Papa Smerf zawsze powtarza, że...) i często donosi mu na inne smerfy. Pisze książki. Zawsze są to tomy z serii „Złote myśli Smerfa Ważniaka” lub opowieści opiewające spryt i mądrość ich autora. Znak charakterystyczny: okulary, które nadają mu wygląd kujona. Często cierpliwość smerfów dla Ważniaka się wyczerpuje, a wtedy dosłownie wylatuje on z różnych miejsc z charakterystycznym okrzykiem „yyyyy!”, lądując nieopodal na głowie: bez większej szkody dla niego, z wyjątkiem pogiętych okularów (dla odmiany w komiksach i filmie „Smerfowy Flet” dostawał często młotkiem po głowie). Jest dyrygentem w philharmonic smurfestra. . Niektórzy twierdzą, iż początkowo w komiksach Peyo chciał poprzez jego postać ukazać karykaturę Lwa Trockiego.
W oryginale Ważniakowi głosu użyczył Danny Goldman, a w polskiej wersji Mieczysław Gajda.